Đến Cần Thơ

Sáng 23-3-1981, chúng tôi ra bến xe miền Tây đi Cần Thơ. Đoàn đi Quân khu 9 khá đông, lại có nhiều anh em cùng trường đại học nên trên xe dễ bắt chuyện. Tôi thấy vùng đất lạ thì chỉ thích ngắm nghía. Xe chạy ra khỏi thành phố là thấy ngay những cánh đồng rộng lớn xen lẫn những khu dân cư xanh mướt cây cối miệt vườn.

Đến bắc[1] Mĩ Thuận, mọi người xuống xe đi bộ lên phà. Người bán hàng nhao nhao rao bán đồ ăn, quà bánh, hoa quả. Rất nhiều loại hoa quả được cắt gọt sẵn chọc vào que hay bọc trong bao nilon cùng vô số loại bánh gói lá chuối, lá dừa tôi chưa từng thấy ở miền Bắc. Tôi bỗng cảm thấy như đang ở nước khác vì nghe không được mấy tiếng rao, tiếng trao đổi, mặc cả của người bán người mua. Giọng Nam bộ lần đầu tiếp xúc trực tiếp quả thật chúng tôi chưa thể thẩm kịp âm điệu của người dân vùng này. Tôi hơi hoang mang vì không lẽ nào mình lại không nghe nổi tiếng dân mình.

Lên phà là đã cảm nhận được không khí và gió mát của sông Tiền. Đầu tiên là sự mát mẻ, hào phóng của gió đồng bằng, rồi làn nước đục mờ đầy phù sa chảy nhẹ. Chiếc phà T200 chở được rất nhiều xe và người cũng là lần đầu tiên được thấy. Đây là sông Tiền Giang, một nhánh của sông Mê Kông vĩ đại khi chảy vào đất Việt. Tôi thấy vui vì mình đã đến được vùng miền Tây sông nước.

Bỗng tôi thấy anh Thiện trong nhóm kĩ sư nông nghiệp cùng đi Quân khu 9 đang nói chuyện với 1 anh bộ đội người Nam trên phà. Anh người Nam này nói nhỏ, chậm hơn những người rao bán hàng nên tôi nghe được nhiều hơn. Thiện hỏi: - Ở trong này bộ đội có bị đói không? Tôi nghe được anh ta hỏi lại: - Đói là gì? Thiện hỏi nhiều chuyện với anh ta cho đến khi phà cập bến. Tôi không còn nhớ các anh nói với nhau những gì nhưng câu hỏi về cái đói làm tôi suy nghĩ. Giá là tôi thì tôi không dám hỏi như Thiện vì với người lạ hỏi thế cũng hơi kì. Mấy anh xứ Bắc bị nhiều lần ám ảnh bởi cái đói, cái rét nên chợt lo cho mình có bị chuyện đói không khi đã đi đến tận vùng này. Về sau, chúng tôi đi xem phim Làng Vũ Đại ngày ấy[2] chiếu rạp ở Cần Thơ (năm 1982). Lúc này chúng tôi đã nghe được tiếng Nam, khi chiếu cảnh anh Dậu gầy gò ốm yếu cùng các cảnh làng quê miền Bắc những năm thuộc Pháp, tôi nghĩ khán giả miền Nam không hiểu được mấy. Có một anh người Nam ngồi sau tôi nói với bạn: không biết ngoài Bắc người ta thuê ở đâu mà nhiều người gầy gò như thế? Tôi giật mình: ngay lúc này ở Bắc thiếu gì người gầy gò, cái đói đầu những năm 80s còn kinh khủng lắm mà. Loại người gầy gò đó ở đâu chẳng có, ngay cả diễn viên, văn nghệ sĩ cũng là tầng lớp đại diện của nghèo đói, gầy gò. Nhưng ở xứ miền Tây này lấy đâu là người đói, người gầy…

Xe đi tiếp đến bắc Cần Thơ. Lúc này cuối giờ chiều, cảnh sông nước mênh mông hơn bắc Mĩ Thuận, nhưng cơ bản tôi đã được thấy ở Mĩ Thuận nên có cảm giác không quá mới lạ nữa. Cũng có thể mệt mỏi một chút nên kém háo hức hơn buổi sáng chăng? Cái nhánh sông Hậu này mới thực sự là sức mạnh của Cửu Long Giang… Buổi chiều gió mát nhiều hơn, thật khoan khoái với không gian nắng gió đồng bằng mênh mông sông nước.

Đầu bên kia là thành phố Cần Thơ. Khi phà gần cập bến, tôi thấy có rất nhiều xe lôi đón khách. Tôi lại được biết thêm 1 hình thức đưa đón khách bằng xe đạp, xe honda lôi kéo theo cái thùng tự chế rất sáng tạo có 2 bánh lăn theo có thể ngồi được 4-6 người tùy loại.

Thế là đã được đến Cần Thơ, đã qua 2 dòng sông lớn, qua 2 chuyến ‘phà khủng’ T200. Cần Thơ là trung tâm của miền Tây còn được gọi là Tây Đô. Tôi cảm thấy rất tự hào mình có được dịp đến với miền đất này.

Chúng tôi được đưa tới Trạm khách T82 của Quân khu 9 ở Trà Nóc để nghỉ ngơi và chờ công tác. Coi như đã hết những mẩu chuyện của hành trình. Chuyện ở T82 sẽ thuộc về nhóm nội dung: chúng tôi bên nhau trong duyên phận của thời cuộc những ngày ở Cục Kinh tế Quân khu 9.

---

[1] Phà nói theo phương ngữ Nam bộ gọi là bắc (lấy từ gốc tiếng Pháp: bac).

[2] Làng Vũ Đại ngày ấy là bộ phim nổi tiếng được xếp vào hàng những tác phẩm kinh điển của nền điện ảnh Việt Nam thế kỷ XX. Phim được sản xuất năm 1982 bởi đạo diễn Phạm Văn Khoa.