Tàu đến ga Nha Trang vào đêm. Tôi không nhớ giờ, chỉ xuống chia tay với các bạn đi QK5 gồm anh Lê Ngọc Lan (trong nhóm 7 người cùng lớp) và các kĩ sư nông nghiệp cùng trường như Dũng (Quắt), Phương, Bùi Văn Sỹ, Quang (Xoăn), Thuấn, Văn Hồng Thanh (Ngang)[1]…
Khoảng 2.00pm ngày 20-3-1981, tàu vào ga Bình Triệu. Chúng tôi chia tay các bạn Cao Ngọc Đức (cùng lớp), Tô Văn Đào (KT20B) đi QK7. Anh trung úy tên Dánh là người dẫn đoàn đi QK9 đưa chúng tôi đến nghỉ ở 1 đơn vị quân đội (chắc đã liên hệ trước). Số đi QK9 khá đông, khoảng 30 anh em của nhiều trường đại học, trong đó kĩ sư nông nghiệp đông nhất. Tôi nhận ra nhiều anh em xuống ga Bình Triệu còn có cả bao tải tỏi mang theo. Nghe nói trong này tỏi bán được giá nên đã kịp mang theo kiếm chút lời lãi, thật là có tư duy buôn bán. Chúng tôi được thông báo sẽ đi Cần Thơ vào sáng 23-3-1981. Thế là chúng tôi có mấy hôm được nghỉ ở Sài Gòn.
Phố
phường Sài Gòn ồn ào hơn Hà Nội. Tiếng người, tiếng xe ầm ĩ náo nhiệt lẫn tiếng
rao bán hàng, đón khách với âm giọng hơi cao là cảm giác khá lạ với tôi. Chúng
tôi tự hào đã được đến Sài Gòn - hòn ngọc Viễn Đông một thời.
Khi
đó tôi không quen biết ai ở Sài Gòn. Giang biết địa chỉ của bà dì nên ngày hôm
sau chúng tôi cùng đến thăm. Có lẽ dì là người Bắc đã di cư vào Nam từ lâu. Dì
có căn nhà bình dị trong phố nhỏ. Tôi không nhớ lắm chuyện ở nhà dì nhưng gặp được
anh Trần Hữu Long là tôi còn nhớ rất kĩ. Anh Long là anh trai ruột của Giang đi
bộ đội vào Nam đã lâu. Anh xuống thăm dì từ Thủ Dầu Một và bất ngờ gặp chúng
tôi ở đây chứ không hẹn nhau trước. Giang mừng ra mặt vì được gặp anh ở nhà dì.
Anh Long hiền lành, hay nói chuyện, giọng nhỏ nhẹ dễ mến. Anh Long giới thiệu chúng
tôi với dì: nào là các kĩ sư tốt nghiệp đại học rồi mới đi bộ đội, nào là ở ngoài
Bắc các kĩ sư có tiền đồ tốt nay vào bộ đội bảo vệ Tổ quốc, nào là các trí thức
miền Bắc nhưng giản dị và khiêm tốn… Thái độ anh Long rất chân thành, lộ rõ sự
tôn trọng trí thức, tôn trọng kiểu ngưỡng mộ và tự hào.
Chúng
tôi nói chuyện với anh rất cởi mở. Tôi có dịp hỏi anh trong này sách báo có dễ
tiếp xúc không? Anh nói rằng sách báo cũ thì cơ bản khó tìm ở các thư viện nhưng
sách báo đưa vào từ miền Bắc thì các đơn vị nào cũng có thể đọc hoặc mượn về đọc.
Anh nói anh cũng thích đọc sách nhưng là bộ đội lâu năm nên chủ yếu chỉ đọc Văn
nghệ quân đội, còn sách truyện, tiểu thuyết chưa đọc được mấy. Anh cười nói rằng
các truyện ngắn trong Văn nghệ quân đội viết dễ hiểu, mình dễ ‘tiêu hóa’ (nguyên
từ anh Long nói). Ý anh có thể là anh không phải dân trí thức như chúng tôi nên
anh khiêm tốn, không đi sâu vào chuyện sách vở so với đám kĩ sư miền Bắc lắm ‘mọt
sách’. Anh có phần hơi ngưỡng mộ chúng tôi quá chăng?
Anh
nói với chúng tôi rằng các em là lính lại là kĩ sư vào đây có thể được tôn trọng
hơn lính chiến. Ở Sài Gòn người dân quý trọng anh bộ đội lúc mới giải phóng do
tính kỉ luật, nghiêm túc, rất khác với những hình ảnh cộng sản được tuyên truyền
hồi chế độ cũ. Tuy nhiên, nhiều chuyện cũng làm mất uy tín bộ đội khi có những
vi phạm kỉ luật của một số cá nhân bộ đội sau này. Nói chung đồng bào Sài Gòn nói
riêng, miền Nam nói chung vẫn quý trọng bộ đội. Mình là người trong cuộc mới biết
tấm lòng của đồng bào đối với bộ đội cộng sản và đồng bào hiểu bộ đội miền Bắc
cũng đều là dân Việt Nam. Người Việt Nam có truyền thống thương người, đùm bọc
nhau. Càng sống càng thấy người Sài gòn thương yêu bộ đội.
Nói
chuyện với anh Long là kỉ niệm tôi còn nhớ rất kĩ lần đầu tiên tôi tới Sài Gòn.
Sau này có nhiều dịp công tác, tôi hiểu thêm nhiều về Sài Gòn và cũng chiêm
nghiệm được nhiều hơn về người dân Sài Gòn. Hồi 2009-2011, tôi là Trưởng Khoa Kế
toán và Quản trị kinh doanh của Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã dám đi tiên
phong tuyển 2 lớp cao học Quản trị kinh doanh trong này[2] (1 lớp học ở Học viện Hàng
không và 1 lớp học ở Đại học Bà Rịa- Vũng Tàu), có dịp tiếp xúc với nhiều giảng
viên đại học các trường phía Nam cùng tham gia hợp tác giảng dạy, tôi càng rõ hơn
học viên phía Nam thích đổi mới, ham học hỏi kiến thức một cách cầu thị nên họ đòi
hỏi sự nghiêm cẩn và tử tế trong môi trường giáo dục. Tôi có nhiều kỉ niệm với
học viên cao học phía Nam cho đến nay vẫn còn thường xuyên nhắc đến trong những
dịp gặp nhau.
Sài
gòn ngày nay (cũng như Hà Nội) là tụ điểm lớn của cư dân cả nước. Mỗi lần đến Sài
Gòn tôi vẫn có cảm giác gặp được đồng bào Sài Gòn qua những câu chuyện của anh
Long hồi ấy khi bất chợt thấy những cử chỉ, hành động khiêm cẩn, tôn trọng nhau
của người dân trên đường phố.
[1]
Sau này chỉ Dũng (Quắt) và Quang (xoăn) là tôi
chưa gặp lại. Phương trước khi nghỉ hưu từng là Bí thư huyện Lâm Hà (Lâm Đồng).
Bùi Văn Sỹ ra quân về Viện Nghiên cứu cà phê Tây Nguyên, sau ra Hà Nội. Thuấn về
Công ty bông Hà Nội, Văn Hồng Thanh trước khi mất là Giám đốc Sở Nội vụ Hòa Bình
[2]
Từ năm 2010, đó Bộ Giáo dục và Đào tạo không cho
phép các trường ở phía Bắc mở cao học ở phía Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét