Vài mẩu chuyện khác
Ở lối ra vào chỗ bếp ăn của xưởng thông ra bến sông, hôm nào tôi cũng gặp một ông già người Khmer cao to, da màu đồng, chỉ quấn một xà-rông đứng đó xin ăn. Mừng bảo ông này không có gia đình nên chẳng làm gì, hàng ngày cứ đến các đơn vị quân Việt Nam xin ăn. Có gì ăn nấy và ông có vẻ rất thoải mái, vui vẻ. Tôi thấy ông hiền lành, khuôn mặt rất bình thản, dễ mến nhìn chúng tôi đi đến các bữa ăn. Có lẽ ông cười vui lấy lòng vì hôm nào tôi cũng bảo với Mừng hoặc Hạnh đem cho ông một ít cơm và chút thức ăn vào cái bát gỗ to ông luôn mang theo mình.
Mừng
hay nói chuyện với ông bằng tiếng Khmer. Mừng kể với tôi rằng ông ấy biết làm
thuốc chữa bệnh. Ông ấy biết thuật chữa bệnh của các nhà sư trong chùa. Ở
Campuchia tôi được biết chùa là nơi con người – nhất là nam giới – được học làm
“chú tiểu” một số thời gian như là nguyên tắc bắt buộc học làm người. Chùa còn
là trường học và cũng là nơi chữa bệnh. Mỗi “phum, sóc”[1] Campuchia đều có những
ngôi chùa nhỏ. Tôi cũng đã đến một số “sóc”, vào chùa để thấy chức năng “đặc biệt”
của những ngôi chùa và các vị sư trong các chùa này.
Vì
gia đình Mừng cũng là người gốc Khmer nên Mừng kể với tôi những chuyện dưới
đây.
Chuyện
người nhà chùa trong các “phum, sóc” Khmer dùng phân dơi, mật ong và rễ cây chữa
bệnh: Các vị sư trong các chùa ở “phum,
sóc” đều biết những thuật chữa các bệnh thông thường bằng vật liệu có sẵn. Phân
dơi rất dễ kiếm, người ta buộc những lá thốt nốt khô lại rồi treo ngược lên các
cây cao trong chùa. Dơi đến ngủ trong những túm lá đó và thải phân ra. Phân rơi
xuống đất được quét lại, phơi khô rồi tán làm thuốc. Đến các chùa tôi đều thấy
phân dơi rơi xuống nền đất được làm sạch, rất dễ thu phân dơi hàng ngày. Phương
thuốc quý là “trăm loại hoa, trăm thứ rễ” được phối theo tỉ lệ nào đó với
phân dơi có thể chữa được rất nhiều bệnh. Mật ong được quan niệm là thứ mang
trong đó “trăm loài hoa”, còn dạ dày con nhím được coi là thứ có “trăm
loài rễ”. Ong lấy mật từ đủ loại hoa rừng, nhím ăn rễ cây từ trăm loại cây
trong rừng, đúng là loài thuốc đặc biệt dân gian, nhà chùa nào cũng biết làm
thuốc từ các nguyên liệu này nhưng hiệu nghiệm hay không hoặc hiệu nghiệm đến
đâu thì phụ thuộc vào “cao thuật” của các vị sư chế tác theo các phương pháp
kinh nghiệm cổ được truyền lại, không dễ lưu truyền rộng rãi trong dân chúng.
Nghe
nói là hiệu nghiệm của thuốc còn phụ thuộc vào giờ luyện, vào cách lấy mật,
cách rình bắt con nhím, tất nhiên là cả cách phối trộn trong kĩ thuật, tạm hiểu
là “tà thuật” bí truyền của từng vị sư. Chữa bệnh trong sự cầu nguyện và
lòng tin tôn giáo, đại loại như thế.
Ông
già Khmer đó còn kể cho Mừng câu chuyện sau đây: Ở “phum” của ông ta có một người
có tài nói chuyện với chó. Ở Campuchia người ta không ăn thịt chó nên vào các “phum”
thấy có cả chó già rụng hết cả lông và răng, nghĩa là chúng đã sống được rất
lâu bên con người. Từ khi bộ đội Việt Nam sang thì ban đầu lính làm thịt chó ăn
với nhau không cho người Campuchia biết, sau đó thì ăn nhiều lần và người
Campuchia đều biết ở đâu có bộ đội Việt Nam thì đều ăn thịt chó cả. Và cuối
cùng thì nhiều người Khmer ở Campuchia cũng bắt đầu học ăn thịt chó với bộ đội.
Chuyện này thì có lẽ ai sang Campuchia hồi tôi đi công tác cũng đều biết.
Ở “phum”
ấy có một ông không phải nhà sư, nhưng ông thấy chó bị ăn thịt nhiều nên ông
tìm ra bí thuật dụ chó: khi ông đi đến đâu thì lũ cho theo ông cả đàn. Chó cứ lục
tục theo ông mà ông không cần cho ăn hay uống gì. Khi ông về “phum” thì chúng
cũng về cùng ông, nằm la liệt quanh nhà ông.
Ban
đầu mọi người cho là ông tìm cách dụ chúng đi để tránh bị thịt vì những người
ngoại đạo, nhưng về sau thì nghe nói ông ta biến chất đến mức ông đem chó đi
bán cho những kẻ ngoại đạo ăn thịt chó. Thật là… quá vô đạo!
Tôi
hỏi Mừng là ông già kia có biết ăn thịt chó không thì Mừng bảo ông ấy ăn nhiều
rồi, vì toàn ăn xin ở doanh trại bộ đội nên tuần nào mà bộ đội cũng có thịt
chó. Ông ấy bảo bộ đội Việt Nam nấu thịt chó ngon lắm, hôhô.
Còn
chuyện em Hạnh thì kể thì đều là những câu chuyện kiểu “tiếu lâm” về học tiếng
Campuchia. Em kể có một anh bộ đội Việt Nam bị lạc vào ‘phum”, anh không biết
tiếng Khmer nên nói gì dân cũng không hiểu, biểu lộ ngôn ngữ cơ thể thì cũng
không sao hiểu được. Anh ta đang đói và khát, muốn kiếm gì để ăn mà không làm sao
cho người dân ở đây hiểu được. Thế là anh bèn thốt ra: tức muốn chết. Bỗng
nhiên thấy người dân vội mang nước ra cho anh uống, lại mang cả chuối ra mời
anh ăn. Thì ra âm tức trùng với thưk (là nước), còn âm chết
lại trùng với chêk (là chuối).
Giá
ở lâu hơn trên đất Campuchia thì có thể tôi còn biết thêm nhiều chuyện khác nữa.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét