Một kỉ niệm về chuyến đi

 

Anh hướng dẫn viên ấy người Trung Quốc, nói tiếng Việt giỏi, tôi chỉ nhớ tên gọi tắt là A Cương, không nhớ họ của anh.

Trong hành trình đi du lịch mấy chục nước khắp 5 châu, tôi chỉ thấy một chuyến đi Nga và một số chuyến đi Trung Quốc có hướng dẫn viên bản địa biết tiếng Việt Nam. Khi gặp được người hướng dẫn biết nói tiếng Việt Nam thì du khách vui lắm vì sẽ hiểu được rất nhiều tri thức tại điểm đến bằng tiếng mẹ đẻ.

Anh A Cương giỏi tiếng Việt và có lẽ anh đã từng nhiều lần đến Việt Nam nên chúng tôi trao đổi các tri thức về văn hóa 2 nước rất thuận lợi, tạo điều kiện hiểu biết nhiều hơn. Tại khu vực đập Tam Hiệp (tỉnh Hồ Bắc), chúng tôi không chỉ biết đây là con đập lớn nhất thế giới mà còn biết thêm nhiều về công nghệ xây đập hiện đại trên sông Dương Tử - con sông dài thứ 3 thế giới. Sông này thời Tam Quốc nổi tiếng có trận Xích Bích (nay ở Nhạc Dương, cách đập Tam Hiệp gần 300km). Đến Nghi Xương còn biết đây là quê hương của Vương Chiêu Quân (1 trong 4 tứ đại mĩ nhân của Trung Quốc), đây là quê hương của nhà thơ Khuất Nguyên… Qua Hồ Nam biết đây là quê hương của Mao Trạch Đông, 3 trong số 10 nguyên soái (Bành Đức Hoài, Hạ Long, La Vinh Hoàn), 6 trong số 10 đại tướng… thời Mao Chủ tịch. Vào Trương Gia Giới còn như được thấy hồn Trương Tử Phòng (một trong “Hán sơ tam kiệt” giúp Lưu Bang dựng nên nghiệp đế nhà Hán) đọng lại trong các khu thạch lâm… Đến với trấn cổ Phượng Hoàng thấy hồn Thúy Thúy còn lảng bảng trong chuyện tình buồn. Rồi chuyện người dân tộc Thổ Gia ở Trương Gia Giới, dân tộc Miêu ở Phượng Hoàng cổ trấn… Quá nhiều câu chuyện vừa thực - vừa hư, nửa truyền thuyết - nửa hiện thực trong một chuyến đi được hướng dẫn viên tận tình chia sẻ.

Tôi không có nhiều thời gian để trao đổi với anh vì anh bận rộn, nhưng cũng có vài trao đổi để anh biết người Việt Nam chúng tôi có liên quan đến 3 chuyện của người Trung Quốc.

Một là nơi tôn thờ sự học hành đều nhắc đến thầy Khổng Khâu (thời Xuân Thu, Trung Quốc). Các Văn Miếu ở Việt Nam đều thờ Thầy Chu Văn An và Thầy Khổng Tử, cả 2 được coi là “vạn thế sư biểu” (người thầy của muôn đời).

Hai là Tết Đoan Ngọ (5-5 âm lịch) ở Trung Quốc liên quan đến Khuất Nguyên trầm mình trên sông Mịch La và câu chuyện đua thuyền rồng, ăn bánh ú thì ở Việt Nam chúng tôi cũng có Tết Đoan Ngọ (5-5 âm lịch) nhưng theo ý nghĩa phồn thực và văn hóa Việt Nam: cơm mới, giết sâu bọ.

Ba là, Tết Hàn Thực (3-3 âm lịch) ở Trung Quốc liên quan đến cái chết cháy đau thương trong rừng của mẹ con Giới Tử Thôi[1]. Người dân nhớ người “trượng nghĩa” đã chỉ ăn bánh nguội (hàn thực – ăn đồ nguội) trong 3 ngày không đốt lửa. Người Việt Nam chúng tôi ăn bánh trôi, bánh chay trong ngày 3-3 theo nghĩa “thủy đoàn” và cũng là lễ cúng gia tiên nhân tiết Thanh Minh.

Thế đấy, du lịch là cuộc du chơi của những người thanh lịch, lịch thiệp, lịch sự, được nghe được thấy những điều lịch duyệt, lịch lãm… Đúng là chúng tôi được một chuyến đi du lịch khá đúng nghĩa.

Lại liên hệ đến chuyến đi Trịnh Châu – Khai Phong – Lạc Dương – Thiếu Lâm Tự - Long Môn – Tây An – Mộ Tần Thủy Hoàng, Binh Mã Dũng… năm trước, thấy có nhiều đoàn đến từ Việt Nam mà rất tiếc không có hướng dẫn viên bản địa biết tiếng Việt mới thấy giá trị và may mắn khi có được người hướng dẫn bản địa biết tiếng Việt giỏi như anh A Cương.

Chúng tôi biết ơn anh nhiều. Chỉ tiếc là khi phải ra cửa an ninh vội vàng quá mà không kịp bắt tay tạm biệt anh (vì anh còn mải lo chuyện an ninh cho cả chuyến đi của chúng tôi).

---

[1] Đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công  gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, gặp được một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi theo giúp. Về sau, Tấn Văn Công trở về làm vua lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi không oán giận gì, về nhà đưa mẹ vào núi ở ẩn. Tấn Văn Công nhớ ra, cho người đi tìm. Vì Giới Tử Thôi không chịu ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng để ép ông phải ra; cuối cùng, hai mẹ con ông đều chết cháy. Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm.