Chuyện chúng tôi được kết nạp Đảng (kì 2)

Khi đã là người lính cấp sĩ quan, những trí thức trẻ như chúng tôi đều có động cơ vào Đảng và tất nhiên, những tổ chức của chúng tôi khi đó chắc chắn cũng mong muốn tìm cách để chúng tôi phấn đấu trở thành Đảng viên của Đảng.

Từ sau khi anh Nguyễn Thanh Tâm được kết nạp Đảng, chúng tôi bắt đầu được tổ chức giúp làm quen các thủ tục về kết nạp Đảng và Chi bộ (có thể) đã giao cho anh Tâm hướng dẫn.

Quá trình hồ sơ mà chúng tôi như sau:

Tháng 4-1982 chúng tôi được hướng dẫn Kê khai lí lịch cá nhân. Bản này để làm hồ sơ nhưng chúng tôi được dặn là phải chú ý để phù hợp với nội dung Hồ sơ công tác Đảng sau này nên phải viết cẩn thận, coi như bản gốc cho các kê khai để bảo đảm thống nhất với các văn bản hồ sơ khác. Chính vì thế cá nhân tôi viết 2 bản, một bản để lưu giữ đối chiếu. Bản lưu còn giữ lại được ghi ngày 17-4-1982.

Khoảng cuối năm 1982, chúng tôi được hướng dẫn kê khai Bản xác minh Lí lịch đối tượng kết nạp Đảng gửi cho Chi bộ. Sau đó được Chi bộ cho phép, chúng tôi gửi về xác minh qua gia đình để gửi lên Đảng ủy xã làm thủ tục xác minh. Tôi còn chứng cứ điều này vì tôi nhận thư của cha tôi viết cho tôi ghi ngày 3-1-1983 nói rằng tháng trước (tức là tháng 12/1982) cha tôi đã nhận được hồ sơ xin xác minh của tôi gửi về và cha tôi đã gửi lên Đảng ủy xã[1].

Khi Cục Kinh tế QK9 giải thể, chúng tôi chuyển về đơn vị Phòng Sản xuất Cục Hậu cần. Chắc công tác tổ chức Đảng mất một thời gian để ổn định công việc nên không thấy ai nói gì về chuyện này nữa.

Vào khoảng tháng 5-1983, chúng tôi được báo tin là Chi bộ đã nhận được Bản xác minh lí lịch đối tượng Đảng và được địa phương xác nhận có đủ điều kiện để phát triển trở thành Đảng viên. Lúc này công việc tổ chức đã ổn định nên vào tháng 6, chúng tôi được hướng dẫn viết Kiểm điểm cá nhân và Đơn xin vào Đảng. Tôi còn lưu giữ được 2 văn bản này. Bản tự kiểm điểm cá nhân của tôi viết ngày 5-6-1983 và Đơn xin vào Đảng 15-6-1983.

Một vài tư liệu còn lưu giữ được 

Tiếp đó là đến quy trình lấy ý kiến từ Đoàn Thanh niên. Chi đoàn cơ quan họp ngày 15-7-1983 đồng ý giới thiệu 3 đoàn viên ưu tú là Trần Hữu Giang, Lê Cao Bính và Lê Hữu Ảnh vào Đảng. Ngày 26-8-1983, BCH Đoàn Thanh niên Phòng Sản xuất có Nghị quyết giới thiệu đoàn viên ưu tú gia nhập Đảng gửi Chi bộ cơ quan Phòng Sản xuất đồng gửi Đảng ủy Phòng Sản xuất Cục Hậu cần. Đến đây coi như chúng tôi đã qua được bước giới thiệu của Đoàn Thanh niên theo quy định của Điều lệ Đảng. Các bước tiếp theo thuộc Chi bộ và các cấp ủy Đảng mà chúng tôi không được thông báo[2].

Vào tháng 9-1983, tôi xin về phép ra Bắc gần 3 tháng, định ở nhà thêm để qua Tết mới vào đơn vị nhưng vào tháng Chạp, có ai đó (có lẽ Lê Cao Bính) báo tin cho tôi rằng người ta đang làm thủ tục kết nạp Đảng nên vào sớm để chuẩn bị. Nhận được tin này tôi bắt đầu suy nghĩ: nếu kết nạp Đảng rồi có ra quân được không, nếu mình chậm vào đơn vị trả phép có khi người ta không kết nạp mà được ra quân thì lại càng hay… Khi đó tôi ra Hà Nội bàn với anh trai tôi về việc ra quân. Sau này anh trai tôi có viết thư cho tôi (khi tôi đã được kết nạp Đảng) phân tích nếu ra quân mà xin được công việc Hà Nội thì tốt mà ở Thanh Hóa cũng được vì có thể giúp đỡ được cha tôi đang ở một mình, nhưng từ Thanh Hóa mà chuyển về Hà Nội là khó hơn rất nhiều… Từ đây ý định ra quân và chuyển về Bắc tìm nơi công tác, ưu tiên là về Hà nội là hướng quan trọng trong các ưu tiên xem xét. Tuy vậy tôi cũng đến trạm khách quân sự đăng kí vào Nam trước Tết chứ không định đi phép đến qua Tết[3].

Cuối cùng thì công tác chuẩn bị cũng đến hồi kết thúc. Cuối buổi sáng thứ 2 ngày 23-1-1984, sau giao ban tuần của các Thủ trưởng, chúng tôi được biết Lễ Kết nạp Đảng sẽ diễn ra vào sáng ngày 27-1-1984 (tức ngày 25 tháng Chạp năm Quý Hợi, chỉ còn 5 ngày nữa là đến Tết Giáp Tý).

Anh Tâm được phân công hướng dẫn giúp chúng tôi làm các công việc chuẩn bị. Đầu tiên anh nói đây là buổi lễ rất quan trọng của đời người nên không được để sơ suất gì. Mọi người cần chuẩn bị chu đáo, quan trọng nhất là lời tuyên thệ. Cần phải thuộc lời tuyên thệ nhưng cũng cần cầm theo giấy để khi quên thì có thể xem lại. Việc tuyên thệ cần tư thế trang nghiêm trước cờ Đảng và cờ Tổ quốc, trước tượng Bác Hồ nên phải dứt khoát giữ được sự lưu loát, phải thể hiện được sự tôn kính và trang trọng, cố gắng không được mất bình tĩnh vì rất nhiều người thường xúc động khi tuyên thệ[4]. Trong buổi Lễ kết nạp có đầy đủ các Đảng viên trong Chi bộ và quý khách, mọi người đều phải đứng lên khi Đảng viên mới đọc tuyên thệ nên thấy cảnh tượng đó thì có người cũng hơi run. Anh Tâm nói hồi anh tuyên thệ cũng run lắm, chỉ sợ mình đọc nhịu hay vấp, may mà anh giữ được bình tĩnh nhờ chuẩn bị chu đáo, nhất là phải tập thêm ở nhà mấy hôm trước. Nhưng anh cũng dặn rằng các đồng chí cũng đừng quá lo, mình là quân nhân cả, sự kiện lớn và giây phút thiêng liêng sẽ như gặp thử thách một chút nhưng mọi người nhất định sẽ vượt qua, tôi tin cả 3 đồng chí đều làm tốt. Anh cười nhẹ nhàng tin cậy động viên chúng tôi.

Về bản thân tôi, từ khi học đại học tôi có tính hay sợ phát biểu trước đám đông do bản chất nhút nhát, không quen diễn đạt ý kiến trước mọi người nên luôn lo lắng và thiếu tự tin. Cảm xúc này rất nhiều năm sau tôi mới khắc phục được. Đó là điểm tôi lo sợ nên tôi chuẩn bị lời tuyên thệ rất kĩ và có thể nói đã thuộc lòng. Vấn đề còn lại là lúc đứng trước mọi người có bị ảnh hưởng tâm lí gì không.

Một buổi sau đó, Thủ trưởng Nguyễn Hữu Chước gọi cả 3 chúng tôi vào nói rất dân dã, đại ý rằng tụi bay sắp thành Đảng viên rồi, tao chúc mừng thành tích tụi bay vì đã có nhiều cố gắng trong mấy năm qua. Tuy nhiên thử thách bây giờ của tụi bay chả là gì so với thời tụi tao trong chiến tranh. Nói một hồi về những gian lao vất vả thời chiến, cuối cùng ông nói: “- Ai cũng còn một số hạn chế, khuyết điểm nhưng sau này cùng là Đảng viên, tụi bay tiếp tục khắc phục yếu kém để chúng ta cùng phấn đấu vì sự nghiệp của Đảng”. Chúng tôi im lặng nghe và cảm phục sự quan tâm của Thủ trưởng. Nhưng trong lòng tôi lại nghĩ sao có nhiều buổi chiều trong giờ làm việc, ông gọi tôi và một số người cùng đi với ông ra đường lộ tìm cây cỏ có hoa tím rất đẹp mọc bên lề đường nhổ mang về nấu nước ngâm chân hay làm lá xông gì đó. Lúc ấy chúng tôi vẫn mặc quân phục nhưng tôi thấy ông như một nông dân chứ không phải là sĩ quan quân hàm Trung tá, lại rất khác với người nói chuyện về Đảng với chúng tôi hôm nay.

Cũng trong tuần này chúng tôi có được mời đi ăn tối. Tôi còn nhớ rất rõ người mời là một cán bộ dân sự huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Anh thấp nhỏ, da trắng, nhanh nhẹn và rất hay nói. Anh ta (chắc qua mối lái gì đó) đã mua được một số phân bón từ Phòng Sản xuất của chúng tôi cho huyện anh ta. Riêng tôi không liên quan gì đến hợp đồng mua bán này vì tôi là trợ lí kế hoạch, nhưng có thể trợ lí vật tư Giang và trợ lí tài vụ Bính đã có giúp đỡ chút ít gì đó. Một hôm anh ta vào phòng chúng tôi ở mời thì cả 3 chúng tôi đều có mặt nên có thể tôi được mời đi ăn tối cùng các bạn trong phòng là kiểu “đi ké” hay “khứa” chăng? Bữa ăn tôi đó là lần đầu tiên tôi được mời đi ăn nhà hàng. Một nhà hàng nhỏ, ở một đường vắng phía lộ 4 gần lối vào Đại học Cần Thơ. Chúng tôi đến đã thấy anh và một cán bộ dân sự nữa ngồi sẵn cạnh cái bàn tròn kê ngoài sân quán và thùng bia Larue con cọp kế bên bàn. Cũng lần đầu tiên tôi uống bia này nên rất nhớ hình con cọp vẽ rất đẹp trên chai. Đồ nhậu có nhiều món khá ngon nhưng uống bia nhiều lại được anh ta giỏi mời uống nên cả 3 chúng tôi đều ngà ngà, Giang uống không được nhiều, còn tôi và Bính uống khá hơn lên cả giờ sau mới nghiêng ngả đèo nhau bằng xe đạp về doanh trại.

Chiều 26, anh Tâm đề nghị Chi đoàn chuẩn bị Hội trường để hôm sau làm Lễ kết nạp, nhưng Chi đoàn cơ quan ít người nên chỉ có 3 chúng tôi chuẩn bị. Hội trường 3 gian được chúng tôi quét dọn, kê lại bàn ghế và trang trí phông theo các quy định của thủ tục kết nạp Đảng gồm cờ Đảng, cờ Tổ quốc, tượng Bác Hồ, các khẩu hiệu… Nhiều thứ được mượn ở Văn phòng Đảng ủy Cục Hậu cần. Vì chỉ có 3 chúng tôi làm nên Giang có nhiều chuyện pha trò cười rất hay tôi còn nhớ cho đến bây giờ. Nhờ thế buổi chuẩn bị nhanh gọn. Khi xong, Bính bảo tôi đến gặp anh Tâm lên kiểm tra xem đạt yêu cầu chưa. Tôi ghé phòng gặp anh Tâm lúc anh đang ngồi một mình. Anh bảo tôi ngồi một lát rồi nói: “- Ảnh ơi, mai chúng ta đều là Đảng viên cả rồi, tôi muốn trao đổi một chút được không?” Tôi ngồi xuống và được anh nhẹ nhàng “tâm sự” đại loại rằng vừa qua mọi người Phòng Sản xuất - kể cả người chưa là Đảng viên - đều đánh giá cao sự nỗ lực cố gắng của chúng tôi và chúng tôi xứng đáng được kết nạp Đảng lần này. Kết nạp rồi thì cũng cần tiếp tục phấn đấu vì ai cũng còn những hạn chế nhất định. Riêng Ảnh thì tôi góp ý thêm chuyện vừa rồi đi ăn tối với anh cán bộ Đức Hòa là cần hết sức lưu ý, tránh để mọi người hiểu sai về cán bộ Phòng Sản xuất. Tuy sự việc không có gì ảnh hưởng lắm nhưng chúng mình cần đề phòng sự hiểu không đúng về công tác và về cán bộ. Sau đó anh cùng tôi xuống Hội trường xem việc trang trí đạt yêu cầu chưa. Rồi anh cười nói: “Tốt rồi, các bạn về nghỉ để mai lên sớm chút để Chi bộ làm Lễ kết nạp”.

Tôi ra về mà lòng mang mang lăn tăn suy nghĩ. Quả thật tôi được mời đi ăn kiểu “khứa”, ở phía Nam này ai cũng biết khách thì luôn có “khứa” đi cùng mà. Nhưng sao anh Tâm lại lưu ý tôi chuyện này. Không biết các bạn tôi cùng đi ăn hôm đó có được lưu ý kiểu “tâm sự” này không? Hay là hôm ăn uống bọn tôi say rồi có nói “sai sai gì đó” chăng? Anh Tâm biết có nghĩa là anh cán bộ Đức Hòa kia đã nói lại với anh, hay anh ta có bịa đặt thêm gì? Các điều trên tôi đều không rõ, nhưng trước khi kết nạp mà anh Tâm lưu ý như thế có thể Thủ trưởng Chước và một số Đảng viên cũng biết. Tôi thật tình thấy băn khoăn về cái đêm hôm trước khi trở thành Đảng viên, mình còn điều làm cho người trong Chi bộ phải lo lắng.

Tối đó cứ suy nghĩ về chuyện này nên ngủ chẳng ra gì. Hồi này tôi đang mắc chứng khó ngủ nên sáng sau dậy không được khỏe khoắn lắm. Chúng tôi lên phòng sớm ngồi chờ. Gần 8 giờ sáng thì các Đảng viên và khách mời đến. Khoảng 8.30am buổi Lễ bắt đầu. Tổ chức Lễ kết nạp đầu tiên cho Trần Hữu Giang, đến Lê Cao Bính rồi cuối cùng đến tôi. Mọi chi tiết tôi không còn nhớ rõ nhưng tôi còn nhớ nghe tuyên bố Chào cờ 3 lần và cả 3 lần Bí thư Chi bộ cơ quan Nguyễn Hữu Chước đọc Quyết định. May mắn nhất là cả 3 chúng tôi đều tuyên thệ rõ ràng, thuộc lòng không cần giấy tờ. Tôi thì run run một chút khi bắt đầu tuyên thệ nhưng sau đó cảm giác bình tĩnh nhanh chóng ổn định giúp tôi qua được “thử thách” cảm xúc trong không khí trang nghiêm trước cờ Đảng, cờ Tổ quốc.

Về cơ bản chúng tôi rất vui mừng vì được biết đây là 3 trường hợp đầu tiên của mấy chục sĩ quan-kĩ sư vào Cục Kinh tế QK9 được kết nạp Đảng. Nhóm anh em cùng trường Đại học Nông nghiệp I ở các Chi đoàn khác như Châu, Hải (con), Thiện, Thế, Lý có lẽ không quan tâm nhiều lắm. Sau khi chúng tôi được kết nạp thì Hải (con) có nói với tôi là các anh là vinh dự nhất cho nhóm Đại học Nông nghiệp I. Cả mấy anh người Nam cũng không có được vinh dự đó, còn bọn tôi nhóm ngành kĩ thuật nông nghiệp thì chỉ có anh Học phòng Quân nhu nghe nói cũng sắp được kết nạp Đảng. Đại loại thế, người cũng vui mừng chung cho chúng tôi.

Tôi ghi lại được những câu chuyện trên đây là những gì còn nhớ trong kí ức và còn một vài chứng cứ văn bản. Quan trọng nhất với tôi lúc này là tôi nói được băn khoăn về những “tâm sự” của anh Tâm với chuyện anh biết được về chúng tôi trong hợp đồng mua bán vật tư với anh cán bộ Đức Hòa, Long An. Tôi không hỏi thêm ai về chuyện này nhưng bản thân sau này tôi cũng thấy kinh nghiệm không nên – vâng, rất không nên đi dự những buổi gặp ăn uống với những người không quen biết lắm và những gì trong buổi ăn uống với những người không quen biết đó rất có thể là những điểm gây ra “họa” cho mình.

Từ Lễ kết nạp đến nay đã hơn 40 năm rồi, lâu quá, xa quá rồi... Chỉ trong lòng không cảm thấy ân hận gì vì sự cố gắng của mình trong suốt cuộc đời công tác. Với công tác Đảng, tôi đã từng là Thường vụ của một Đảng ủy trường Đại học lớn có hơn 400 đảng viên nhưng lại chưa từng là Bí thư Chi bộ. Với công tác Đảng – trong suốt đời 40 năm công tác (1980-2020) - có thể mình không có đóng góp đáng kể gì cho Đảng nhưng một điều có thể dám nhận rằng mình chưa có hành động nào làm Đảng yếu đi…

---

[1] Sau này tôi được biết Bản xác minh lý lịch đối tượng kết nạp Đảng kí tại Đảng ủy Xã Đồng tiến do ông Lê Huy Song, Thường vụ kí 4-3-1983 và Xác nhận của Thường vụ Huyện ủy Huyện Triệu Sơn do TV Trần Thị Kha kí ngày 7-3-1983.

[2] Cũng về sau tôi được biết Tổ Đảng cơ quan Phòng Sản xuất họp 10-6-1983. Người giới thiệu quần chúng vào Đảng của tôi là anh Đỗ Thế Mạnh (viết giấy giới thiệu ngày 20-10-1983). Chi bộ Đảng cơ quan họp ngày 11-11-198. Đảng ủy Phòng sản xuất đề nghị Đảng ủy Cục Hậu cần ngày 10-1-1984 do Trung tá Nguyễn Hữu Chước kí và TV Đảng ủy Cục Hậu cần chuẩn y NQ ĐƯ phòng Sản xuất ngày 23-1-1984. 

[3] Cũng cần nói thêm là hồi những năm 1980, bộ đội đi phép 2-3 tháng là chuyện thường mặc dù không đúng chế độ. Chỉ cần vào cơ quan nói rằng không đăng kí được tàu vào Nam tại các trạm khách các tỉnh thì được coi là lí do chính đáng. Quả thật, lúc đó đăng kí đi Nam kiểu quân sự là cách đi chính (qua các trạm khách quân đội T80), vừa không mất tiền vừa bảo đảm pháp lí khi di chuyển. Tuy nhiên vì lượng khách dành cho tàu quân sự có hạn nên cũng phải đăng kí cả tháng mới đi được.

[4] Sau này tôi chứng kiến nhiều buổi Lễ kết nạp có sự nghẹn lời hoặc xúc động, có khi phải dừng lại kéo dài mấy phút.