Tình người xa lạ 1

Năm 1975, tôi đi thi đại học ở 1 điểm trường tại thị xã Thanh Hóa (nay không còn nhớ trường nào). Từ nhà đến điểm thi xa hơn chục km nên tôi đi bộ từ sáng sớm. Khi đến điểm tập trung làm các thủ tục, tôi được bộ phận tiếp đón hướng dẫn phòng thi và giúp các thí sinh có nhu cầu ở trọ. Chắc chắn phải ngủ lại 2 đêm (hôm trước đến nhận phòng thi và nghe hướng dẫn thủ tục, ngày hôm sau thi 2 môn, còn ngày thứ 3 thi môn cuối). Tôi không nhớ lắm về các chi tiết cuộc thi, nhưng lại không quên được chuyện đi trọ thi lần ấy.

Một bác phụ nữ cao gầy đưa tôi đến một gia đình có căn nhà nhỏ và nói nhà này chỉ nhận được 1 người. Hồi ấy sau chiến tranh nên thành phố bị bom phá hết, nhà ai cũng tuềnh toàng, đơn sơ. Chủ nhà là anh thanh niên trẻ (có lẽ không bằng tuổi tôi, tôi không biết tên) cởi trần, dáng nhỏ con, khuôn mặt hiền lành, chất phác. Anh chỉ cho tôi nơi nằm là cái gường nhỏ ở góc phòng chính, còn anh ngủ trong buồng (phòng trong). Đại loại rất đơn giản vì chúng tôi đi thi đã mang theo màn và vài vật dụng cần thiết cùng gạo và vài thực phẩm để tự nấu ăn. Nói chung, tôi cũng không quá lo về chuyện thi vì khi đó không mấy người đỗ đại học, chỉ mong cho chút điểm để có thể được đi học trung cấp hay sơ cấp gì đó, hòng tìm cách thoát ly khỏi quê nghèo kiếm cơm là được.

Buổi chiều hôm đó, tôi tự nấu ăn với gói muối vừng và rau mẹ tôi đã chuẩn bị. Anh cho tôi mượn cái nồi nhỏ nấu cơm. Củi thì anh có một chút trong bếp nên bảo tôi cứ việc dùng.

Sáng đi thi, không nấu ăn gì cả vì khi đó mọi người đều không ăn sáng. Đi thi không lo, không sợ, thi là thi thôi. Anh chủ nhà dậy trước rồi, khi tôi chuẩn bị đi thì anh nói: cứ để gạo đó tôi nấu hộ cho, khi thi về kịp ăn để chiều còn thi tiếp may ra nghỉ được chút thì tốt. Tôi vui vẻ nhờ anh.

Trưa về đã thấy anh chuẩn bị một cái mâm nhỏ cạnh giường, anh bảo tôi ăn để còn tranh thủ nghỉ. Tôi thấy mâm có đĩa rau luộc cùng bát nước chấm và mấy quả cà muối. Cơm anh nấu khéo, sạch sẽ. Tôi lặng lẽ cám ơn anh và ăn. Anh chỉ hỏi có làm được nhiều không và để tôi ngồi ăn một mình.

Chiều anh đợi tôi về và đưa gạo để anh thổi cơm chung, ăn chung. Anh nấu, tôi rửa bát. Trong bữa cơm tối, anh ăn nhỏ nhẹ, ít nói chuyện. Tôi chỉ nhớ anh nói là thanh niên nông thôn mà có chí học hành đi thi đại học là khá lắm, sau này có cơ hội nghề nghiệp đỡ vất vả, điều đó nhiều người ở thị xã có điều kiện hơn mà cũng không làm được.

Sáng hôm sau tôi dọn đồ và chào tạm biệt anh vì thi xong là tôi sẽ đi bộ về nhà ăn cơm cùng gia đình nên không quay lại chào anh nữa. Anh chào lại nhẹ nhàng và chúc tôi may mắn.

Tôi cứ nhớ mãi sự tử tế đầy tình người xa lạ của anh dành cho tôi. Việc anh chủ động giúp tôi nấu ăn dường như có sự ngưỡng mộ nào đó. Anh đã ngưỡng mộ chân thành sự học hành và sự cố gắng của người khác mà bản thân không hề có sự đố kị hay so sánh gì. Rất tiếc sau này tôi không có cơ hội gặp lại anh nhưng những gì anh dành cho tôi thật vô cùng quý giá. Sự giản dị, chân thành của anh là tình cảm biết ơn tôi mang theo suốt đời.

Ghi chép 2012, viết lại 7/7/2024